چشم‌انداز منازعه ایران و آمریکا در دوران جدید ترامپ

دونالد ترامپ امروز دوشنبه (اول بهمن / ۲۰ ژانویه) به عنوان چهل و هفتمین رئیس جمهور آمریکا برای بار دوم به کاخ سفید باز خواهد گشت. ترامپ با طرح ابده‌ها و اظهارات جنجالی موجی از نگرانی‌های را در سطح جهانی برانگیخته است. در وضعیت جدید، این تنها رقبا و دشمنان آمریکا نیستند که نسبت به تصمیمات احتمالی ترامپ طی ۴ سال آینده حساسیت دارند، بلکه متحدان دیرینه واشنگتن در نقاط مختلف جهان نیز با نگرانی روی کار آمدن او را دنبال می‌کنند.
دونالد ترامپ امروز دوشنبه (اول بهمن / ۲۰ ژانویه) به عنوان چهل و هفتمین رئیس جمهور آمریکا برای بار دوم به کاخ سفید باز خواهد گشت. ترامپ با طرح ابده‌ها و اظهارات جنجالی موجی از نگرانی‌های را در سطح جهانی برانگیخته است. در وضعیت جدید، این تنها رقبا و دشمنان آمریکا نیستند که نسبت به تصمیمات احتمالی ترامپ طی ۴ سال آینده حساسیت دارند، بلکه متحدان دیرینه واشنگتن در نقاط مختلف جهان نیز با نگرانی روی کار آمدن او را دنبال می‌کنند.
به گزارش «نقش جهان»، روی کار آمدن مجدد ترامپ در آمریکا برای افکار عمومی، ناظران سیاسی و الیته مسئولان سیاسی کشورمان نیز اهمیت به سزایی دارد. در مقطع کنونی پرسش مهم و کلیدی این است که تهران با دوره دوم ریاست جمهوری دونالد ترامپ چگونه تعامل کند؟ آیا ورود به مذاکره و امضای توافق با رئیس‌جمهور جدید آمریکا ممکن است؟ پیش‌شرط‌های مذاکراه با دونالد ترامپ چه می‌توانند باشند؟ «نقش جهان» مجموعه این پرسش‌های اساسی را با عبدالرضا فرجی‌راد، استاد ژئوپلیتیک و کارشناس مسائل سیاسی مورد بحث و گفت‌وگو قرار داده است.

ترامپ بعد از ورود به کاخ سفید درباره ایران فرمان اجرایی صادر نمی‌کند
عبدالرضا فرجی‌راد در بخش ابتدایی اظهاراتش در ارتباط با نخستین تصمیمات و فرمان‌های اجرایی دونالد ترامپ بعد از بازگشت به کاخ سفید گفت: «با در نظر گرفتن سوابق ترامپ در دوره نخست می‌توان از سه تصمیم احتمالی ترامپ یاد کرد. نخست، در ارتباط با مسدود کردن مرزها؛ دوم، دستور اخراج میلیون‌ها مهاجر غیر قانونی و سوم، دستور پی‌گیری خرید گرینلند و مذاکره با مقامات باریکه پاناما به مسئولان دولتی است. با این وجود باید توجه داشت که ترامپ بسیار بعید است که یک دستور اجرایی را در رابطه با ایران اتخاذ کند.»

ترامپ ۲۰۲۵ خواهان تشدید تنش با ایران نیست و به دنبال توافق است
این کارشناس مسائل بین‌الملل در ارتباط با تفاوت‌های ترامپ ۲۰۲۵ با ترامپ ۲۰۱۷ برای ایران اظهار داشت: «ترامپ بر خلاف دور اول در ارتباط با ایران تجربه کسب کرده است. او نمی‌خواهد رویه قبلی خود در قبال ایران را در دوره دوم ریاست جمهوری‌اش تکرار کند. ترامپ در دوره جدید در کوتاه مدت سعی خواهد کرد، پیشنهاداتی را به ایران بدهد. حتی ممکن است در سخنرانی بازگشت به کاخ سفید نیز اشاراتی به ایران داشته باشد؛ بر این اساس که اجازه نخواهد داد تهران به سلاح هسته‌ای دسترسی پیدا کند. به نظر نمی‌ر‌سد ترامپ فعلا فاز تشدید تنش را در پیش بگیرد. در صورت عدم پاسخ‌گویی رویکرد مذاکره، ترامپ بار دیگر به سیاست فشار حداکثری بازخواهد گشت.»

شرایط برای آغاز مذاکره ایران با دولت ترامپ مهیا است
این استاد دانشگاه در بخشی دیگر از اظهاراتش تاکید کرد: «ترامپ و ایران در سال ۲۰۱۷ مواضع بسیار تندی علیه یکدیگر داشتند اما اکنون شرایط به طور اساسی دگرگون شده است. حالا ترامپ شناخت بیشتری از ایران دارد و می‌داند که تهران در منطقه خاورمیانه چه جایگاه اساسی دارد. او به هیچ عنوان در پی آن نیست که فضای تنش با ایران را تشدید کند. اولویت برای او بازسازی و احیای قدرت اقتصادی آمریکا در جهان است. به نظر می‌رسد شرایط برای آغاز مذاکره ایران و آمریکا مهیا است. باید توجه داشت که افکار عمومی داخلی نیز از مذاکره با دولت آمریکا، امضای توافق و امکان بهبود وضعیت اقتصادی کشور مطابق با تجربه مشابه برجام ۱۳۹۴ استقبال می‌کنند. ما نیز باید همانند بسیاری از کشورهای دیگر که در مقطع یا مقاطعی با آمریکا مشکل داشته‌اند، با در پیش گرفتن یک دیپلماسی سازنده صحنه را برای تنش‌زدایی با واشنگتن باز کنیم.»

ترامپ تنها توافقی را امضا می‌کند که در آن منافع اقتصادی آمریکا تامین شود
فرجی‌راد در بخشی دیگر از اظهاراتش پیرامون پیش‌شرط‌های هر گونه مذاکره ایران با دولت دونالد ترامپ تاکید کرد: «بر این باور هستم در صورتی که همانند گذشته یک توافق امضا شود که بعد از آن تنها شرکت‌های چینی، روسی و اروپایی بتوانند از منافع اقتصادی همکاری با ایران بهره ببرند، به هیچ عنوان نمی‌توان با ترامپ به توافق رسید. به نظر می‌رسد دو طرف نیز بر این نکته واقف هستند. اخیرا آقای عبدالعلی‌زاده، رئیس ستاد انتخابات مسعود پزشکیان و نماینده رئیس‌جمهور در توسعه سواحل مکران با صراحت اظهار کردند، ایران رد صورت مذاکره و توافق، آماده استقبال از سرمایه‌گذاری شرکت‌های آمریکایی است. این اظهارنظر نشان می‌دهد که دولت ایران نیز این ضرورت را درک کرده است. بنابراین پیش شرط هر گونه توافق با دولت آمریکا تحت ریاست دونالد ترامپ که رویه‌ و افکاری تاجرمسلکانه دارد، بهره بردن اقتصاد یا همکاری تجاری مشترک است. بنابراین ترامپ پای هیچ توافقی را که آمریکایی‌ها از مزایای اقتصادی آن محروم باشند را امضا نخواهد کرد. ما نیز به عنوان ایران باید پای آمریکا را وارد منافع توافق جدید کنیم. تضمین اصلی وفای به عهد آمریکا تنها می‌تواند منافع تجاری مشترک باشد. باید بپذیریم که در صورت توافق فضا برای فروش نفت ایران فراهم خواهد شد. همچنین، آمریکا مکانی مناسب برای صادارات محصولات غیرنفتی ایران همانند پسته، زعفران، فرش و … است. به طور حتم توافق با واشنگتن می‌تواند زمینه را برای صادرات میلیون بشکه‌ای ایران –آن‌هم بدون تخفیف- را فراهم خواهد کرد. این وضعیت تنها راهی است که می‌تواند فضای تنفسی برای اقتصاد کشورمان ایجاد کند.»