عوامل نوسانات ارزی

فتح الله توسلی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس

عامل اصلی نوسانات طی روزهای اخیر بحثی است که بانک مرکزی انجام داد و ارز نیمایی را حذف کرد و این کار مقداری تاثیر روانی بر بازار گذاشت و باعث شد تامین و تهیه ارز مقداری با چالش مواجه شود. از سوی دیگر قیمت ارز توافقی هم مقداری بالا رفت و بر بازار تاثیر گذاشت به طور کلی طبیعتا بازار ارز به شکلی متاثر از تحولات اقتصاد کلان منطقه و کشور است یعنی تحولات منطقه، چالش‌ها و ناامنی‌هایی که در منطقه وجود دارد طبیعتاً تاثیرگذار است. همچنین وضعیت صادرات غیرنفتی ما بر این موضوع تاثیرگذار است. از سوی دیگر ناترازی‌هایی که در حوزه برق و انرژی داریم نیز می‌تواند بر نوسانات قیمت ارز موثر باشد. همه این عوامل در افزایش و نوسانات قیمت ارز در روزهای اخیر بی‌تاثیر نبوده است، البته ممکن است یک سری دلالان در بازار در این موضوع نقش داشته باشند بانک مرکزی معتقد است که ارز مورد نیاز صنایع و واردکنندگان مواد اولیه را تامین می‌کند و جای هیچ نگرانی در این زمینه وجود ندارد. اما طبیعتاً بازار روند خودش را دارد و برنامه خاص خود را دارد و این صحبت‌های بانک مرکزی روی آن تاثیرگذار نیست.
بعد از بررسی بودجه، نمایندگان مجلس به حوزه‌های انتخابیه رفته‌اند اما قطعا هفته آینده که نمایندگان مجلس برگردند در کمیسیون اقتصادی در این خصوص جلسه خواهیم داشت و از وزیر اقتصاد و رییس بانک مرکزی دعوت می‌شود تا درخصوص نوسانات قیمت ارز توضیح دهند. به هر ترتیب تلاطم‌هایی که در حوزه بین‌الملل خصوصاً در منطقه خاورمیانه با آن مواجه هستیم بر نوسانات قیمت ارز تاثیر گذاشته و کسی نمی‌تواند منکر این موضوع باشد. از سوی دیگر سیاست‌هایی که ترامپ دارد و سایر موضوعات بین‌الملل بر این موضوع تاثیرگذار است به هر ترتیب یک فضای روانی واقعی هم ایجاد می‌کند همچنین سیاست‌های ارزی در این زمینه بسیار موثر است و آقای فرزین معتقد است که باید به سمت تک‌نرخی شدن ارز برویم. برای این تک نرخی شدن ارز به هر ترتیب یک جراحی‌هایی از نظر آن‌ها وجود دارد. یک سری دیدگاه در این زمینه وجود دارد مبنی بر اینکه باید این اتفاق بیفتد برای اینکه چند نرخی بودن ارز باعث ایجاد رانت و فساد در این زمینه می‌شود.
برخی از دوستان در بانک مرکزی معتقدند که اگر ما به سمت تک نرخی شدن ارز برویم دولت نیازهای دارویی و مواداولیه را با یک نرخ تامین می‌کند و مابقی موارد به صورت توافقی و مبادله‌ای در بازار مبادله شکل می‌گیرد و اگر دیگر نرخ سومی وجود نداشته باشد این کار باعث ثبات بازار می‌شود. اما طبیعتا مانند حذف ارز ترجیحی که در سال ۱۴۰۰ دولت وقت آورد و گفت تاثیری در بازار ندارد اما دیدیم که تاثیرگذار هم بود الان هم به همین صورت است. مجموعه عوامل سیاستی، مدیریتی، موضوعاتی که در سیاست خارجی وجود دارد و مواردی از این قبیل در این زمینه تاثیرگذار بوده است. الان کسانی که ارز دریافت می‌کنند چند قشر هستند. یک عده افرادی هستند که کار واردات انجام می‌دهند، این افراد برخلاف قانون ارز خود را تحویل بانک مرکزی نمی‌دهند و فکر می‌کنند این قیمتی که اعلام می‌شود پایین است و به نفع آن‌ها نیست و الان هم کمی تامل می‌کنند و بعد ممکن است در بازار توافقی عرضه کنند. عده‌ای هم هستند که ممکن است دانشجویی در خارج از کشور داشته باشد و بخواهند برای او ارز تهیه کنند و ممکن است ندانند بازار مبادله‌ای کجاست و از کجا می‌توانند برای تهیه ارز به این بازار مراجعه کنند. عده‌ای هم دلالان هستند که مترصد چنین فرصت‌هایی هستند تا سوءاستفاده کنند و اگر بازار به یک توافقی برسد، قطعا آن‌ها هم ضرر می‌کنند.