بازی اردوغان با آتش

با نزدیک شدن به یک هفته از سقوط حکومت بشار اسد در سوریه، بیش از بیش ابعاد دست‌های پنهان آنکارا و تل‌آویو آشکار می‌شود. اکنون مشخص می‌شود که آغاز تحرکات گروههای معارض علیه ارتش سوریه تنها ساعاتی بعد از توافق آتش‌بس در لبنان به هیچ عنوان اتفاقی نبوده است. با نزدیک شدن به یک هفته از سقوط حکومت بشار اسد در سوریه، بیش از بیش ابعاد دست‌های پنهان آنکارا و تل‌آویو آشکار می‌شود. اکنون مشخص می‌شود که آغاز تحرکات گروههای معارض علیه ارتش سوریه تنها ساعاتی بعد از توافق آتش‌بس در لبنان به هیچ عنوان اتفاقی نبوده است. از یک سو، اردوغان در نتیجه تحولات بعد از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ به تصرف دمشق توسط نیروهای تحت‌الحمایه خود چشم دوخته بود و از سوی دیگر، رژیم صهیونیستی زمان را برای پایان یافتن حکومت بشار اسد در سوریه به عنوان یکی از پایگاههای محور مقاومت در منطقه مناسب می‌دید. به گزارش «نقش جهان»، فراتر از اهداف و تحرکات قبل از سقوط، در وضعیت جدید تل‌آویو و آنکارا سیاست خطرناک توسعه‌طلبی ارضی را در قبل سوریه در دستور کار قرار داده‌اند. تمامی شواهد و قراین از این واقعیت حکایت دارد که اردوغان و نتانیاهو خواسته‌های بزرگی را در سوریه جدید پی‌گیری می‌کنند که اساسا می‌تواند تهدیدی بزرگ بر هم خوردن موازنه قوا در منطقه خاورمیانه باشد.

ورود ارتش رژیم صهیونیستی به قنیطره و اشغال جبل الشیخ در جولان
نیروهای ارتش رژیم صهیونیستی بعد از اینکه بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر این رژیم از لغو توافق ۱۹۷۴ بین سوریه و رژیم صهیونیستی خبر داد چندین کیلومتر در جنوب سوریه نفوذ کردند. به گفته منابع سوری ارتش رژیم صهیونیستی غیرنظامیان را مجبور به تخلیه منازلشان در شهر در شهرک‌های الحضر و الحمیدیه در حومه قنیطره کرد که منجر به ترس و نگرانی بین ساکنان شد.طی چند روز گذشته گزارش‌های متعددی پیرامون ورود ارتش رژیم صهیونیستی به سوریه و حتی نزدیک شدن به دمشق پایتخت نیز مطرح شده بود. جدیدترین گزارش‌ها نیز از اشغال منطقه جبل الشیخ در جولان از سوی رژیم صهیونیستی حکایت دارد. در این زمینه، منابع محلی در استان قنیطره سوریه اعلام کردند تانک‌های ارتش رژیم صهیونیستی شبانه به عمق حومه قنیطره یورش برده و وارد شهرک «خان ارنبه» یکی از بزرگترین شهرک‌های این استان شدند. همچنین ارتش رژیم صهیونیستی به ساکنان حومه جنوب غربی درعا دستور داد که فورا مناطق خود را تخلیه کنند. در حقیقت به نظر می‌رسد، رژیم صهیونیستی از شرایط کنونی سوریه و بی‌ثباتی در این کشور برای تخریب آنچه که از توانایی‌های نظامی سوریه باقی مانده و ممانعت از تشکیل یک ارتش قدرتمند در سوریه در آینده بهره‌برداری می‌کند. البته مساله نگران کننده این است که تل‌آویو ورود اخیر را به صورت کوتاه مدت دنبال نمی‌کند بلکه آن‌چنان که رادیو ارتش رژیم صهیونیستی پیشتر اعلام کرده، ارتش این رژیم برای اقامت طولانی مدت در خاک سوریه آماده می‌شود. به گفته این رسانه اسرائیلی ارتش رژیم صهیونیستی پایگاه‌های نظامی سوریه را که اشغال کرده به پایگاه‌های نظامی خود تبدیل کرده و شروع به تاسیس زیرساخت لجستیکی فراگیر کرده است. به گفته منابع ارتش رژیم صهیونیستی از منطقه حائل عبور کرده و کنترل پایگاه‌هایی را در مناطق سوریه در نزدیکی منطقه مرزی در دست گرفته است. در این راستا «یسرائیل کاتس» وزیر جنگ رژیم صهیونیستی دیروز (جمعه) اعلام کرد که وی و نتانیاهو از تپه‌های جولان بازدید کرده و شاهد این هستند که ارتفاعات جبل الشیخ سوریه بعد از ۵۱ سال تحت کنترل ارتش رژیم صهیونیستی درآمده است. وی گفت: من به ارتش دستور دادم تا آماده ماندن در ارتفاعات جبل الشیخ در فصل زمستان باشد. در سایه حوادث سوریه کنترل ما بر جبل الشیخ اهمیت امنیتی زیادی دارد. همچنین، بنیامین نتانیاهو پنجشنبه طی نشستی با «جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی آمریکا تاکید کرد که این رژیم به کنترل خود بر منطقه حائل با جولان ادامه خواهد داد. سالیوان نیز در راستای دفاع از اقدامات ارتش رژیم صهیونیستی علیه سوریه گفت: نفوذ اسرائیل در منطقه حائل در سوریه منطقی و با حق دفاع از خود همسو است. البته ورود ارتش رژیم اسرائیل در سطحی گسترده نگرانی‌های منطقه‌ای را به همراه داشته است. در روزهای گذشته رهبران کشورهای امارات متحده عربی و عربستان سعودی، تحرکات صهیونیست‌ها در خاک سوریه را مورد انتقاد قرار دادند و خواهان خروج آن‌ها شدند. در ادامه موج محکومیت‌های اخیر کشورهای عربی، «بدر عبدالعاطی» وزیر خارجه مصر در کنفرانس مطبوعاتی مشترکی با همتای چینی خود در پکن تجاوزات رژیم صهیونیستی علیه سوریه و تخریب زیرساخت و پایگاه‌های نظامی مختلف در سوریه را نقض آشکار قوانین بین‌المللی دانست و گفت نفوذ ارتش رژیم صهیونیستی به سوریه و اشغال بخش بسیار بزرگی از منطقه حائل نقض آشکار توافقنامه سال ۱۹۷۴ است.

آنکارا در اندیشه کنترل میدان سیاست در سوریه بعد از سقوط بشار اسد
همزمان با تحرکات اشغال‌گرانه رژیم صهیونیستی، رجب طیب اردوغان در چارچوب تفکرات نئوعثمانی‌گرایانه خود در پی کنترل بر میدان سیاست در سوریه بعد از سقوط بشار اسد است. در منظومه فکر اردوغان سوریه می‌تواند نقشی همچون یک ولایت وابسته به ترکیه را داشته باشد. اگر چه نظام بین‌الملل اجازه الحاق رسمی سوریه را به آنکارا را نمی‌دهد اما اردوغان در پی نفوذ در سوریه و تبدیل کردن این کشور به بخشی از عقبه ترکیه در منطقه است. به روایت دیگر توسعه ارضی در قالب رسمی صورت نمی‌گیرد بلکه به صورت غیررسمی تبدیل شدن دمشق به بخشی از ترکیه در دستور کار است. در وضعیت جدید رهبران ترکیه در مقام قیم و تصمیم‌گیرنده اصلی برای سوریه آینده سخن می‌گویند. برای نمونه رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، در جریان دیدار با آنتونی بلیکن، وزیر امور خارجه آمریکا تاکید می‌کند: «ترکیه از همان آغاز از حفظ تمامیت ارضی و وحدت سوریه حمایت کرد. ما تدابیر لازم را برای امنیت ملی خود علیه حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) و داعش در سوریه اتخاذ خواهیم کرد. ترکیه به عنوان تنها کشور ناتو که رو در رو با داعش جنگید، نمی‌گذارد گروه پ.ک.ک و شاخه‌های آن وضعیت سوریه را به فرصت تبدیل کنند. ما هرگز اجازه ایجاد هرگونه ضعفی در جنگ علیه داعش را نخواهیم داد. جامعه بین‌المللی باید با هم برای احیا و بازسازی موسسات سوریه تلاش کنند.» همچنین، اردوغان، روز پنجشنبه در آنکارا در جریان گفت‌وگو با «ویکتور اوربان»، نخست‌وزیر مجارستان، مدعی شد که تحولات اخیر در سوریه نشان‌دهنده «درستی سیاست خارجی انسان‌دوستانه و وجدانی ترکیه» بوده و لزوم همکاری با کشورهای اتحادیه اروپا در مبارزه با تروریسم، بازسازی سوریه و احیای نهادهای موجود را یادآور می‌شود.«هاکان فیدان» وزیر امور خارجه ترکیه نیز در نشست خبری با آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا اظهار داشت: اولویت ما تضمین ثبات در سوریه و جلوگیری از سیطره داعش و حزب کارگران کردستان (پ ک ک) است. با آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا همچنین درباره وضعیت سوریه و غزه گفت‌وگو کردم. با وزیر امور خارجه آمریکا درباره نقش احتمالی آنکارا – واشنگتن برای آینده سوریه گفت‌وگو کردم.» اظهارات اخیر مقام‌های سیاسی ترکیه در ارتباط با سوریه که به بهانه حمایت از حفظ یکپارچگی سوریه ابراز می‌شود، بیشتر تبدیل شدن دمشق به یک حکومت دست‌نشانده آنکارا را هدف گرفته است. اردوغان و رهبران سیاسی ترک در پی آن هستند که با همراهی رژیم اسرائیل یک دولت فرومانده و شکست خورده را در سوریه ایجاد کنند. دولتی که عملا عروسک خیمه‌شب‌بازی برای اهداف تل‌آویو و آنکارا در منطقه باشد.