ایران به کردهای سوریه نزدیک شود

حسن هانی‌زاده در ارزیابی خود از وضعیت سوریه بعد از سقوط بشار اسد تاکید کرد: «سقوط ناگهانی و شتاب‌زده دولت سوریه برای ایران و کل جامعه جهانی غافلگیرکننده بود. بشار اسد طی چند وقت اخیر از محور مقاومت فاصله گرفته بود و به کشورهای عرب منطقه همانند امارات متحده عربی و عربستان سعودی نزدیک شد.سقوط بشار اسد صورت مساله بزرگی را روی میز استراتژیست‌های سیاسی و نظامی کشورمان قرار داده است. در وضعیت جدید پرسش بزرگ این است که جمهوری اسلامی ایران باید چگونه با سوریه جدید تعامل کند؟ در سطحی دیگر مساله مهم برای ایرانیان این است که چگونه با حاکمان جدید سوریه تعامل صورت بگیرد. به گزارش «نقش جهان»، فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت سه‌شنبه در پاسخ به این سوال که آیا ایران تا کنون با گروه‌های مسلح مستقر در سوریه ارتباطی برقرار کرده است؟ تصریح کرد: تمام پیگیری لازم برای حفظ منافع ملی کشور در سوریه انجام خواهد شد اما لازم است ثبات حداقلی در آن کشور وجود داشته باشد. تمام تماس‌ها و رایزنی‌ها به منظور حفظ منافع ملی و با درنظر داشتن شرایط انجام خواهد شد. اظهارات اخیر مهاجرانی در شرایطی ابراز می‌‎شود که در مقطع کنونی سه بازیگر اصلی در سوریه وجود دارد. در سطح نخست، مهم‌ترین بازیگر در عرصه میدانی هیئت تحریر الشام (جبهه النصره سایق) است. هیئت تحریر الشام، تحت فرماندهی ابومحمد الجولانی، یکی از گروه‌های برجسته به اصطلاح جهادی در سوریه است که قبلا ایجاد یک دولت اسلامی در سوریه بر اساس اندیشه سلفی خود از اسلام را دنبال می‌کرد. رهبر این گروه، ابومحمد الجولانی که اکنون به نظر می‌رسد کلید تصمیم‌گیری در دستان اوست، زمانی دوشادوش گروه جهادی داعش جنگیده و از سوی ایالات متحده برای دستگیری او پاداش ۱۰ میلیون دلاری تعیین شده است. دومین بازیگر مهم، ارتش آزاد سوریه (FSA) است. گروه اصلی معارضان سوری است که ریاض الاسعد مؤسس آن در سال ۲۰۱۵ است و در ابتدا برای مبارزه با دولت بشار اسد تشکیل شد. این گروه عمدتاً از نیرو‌های سابق ارتش سوریه تشکیل شده و در آغاز با شعار‌های دموکراتیک علیه دولت بشار اسد قیام کرد و حتی پس از پایان اشغالگری داعش در سوریه، در مناطق نزدیک مرز اردن حضور داشتند و اکنون در تحولات جاری این کشور نقش دارند. درکرد‌های سوریه (نیروهای دموکراتیک سوریه) هستند. این گروه در ۲۰۱۵ به عنوان ائتلافی عمدتاً از مبارزان کرد YPG و گروه‌های شبه‌نظامی عرب و آشوری مسیحی تشکیل شد. «نیرو‌های دموکراتیک سوریه» به عنوان یک شریک کلیدی برای آمریکا در منطقه، از حمایت نظامی، آموزش و تسلیحات برخوردار است. این امر منجر به تنش‌هایی با دولت سوریه تحت رهبری بشار اسد و همچنین با ترکیه شده کهYPG (یک گروه اصلی از نیرو‌های دموکراتیک سوریه) را به عنوان یک سازمان تروریستی مرتبط با PKK (حزب کارگران کردستان) که در ترکیه در حال مبارزه با آنکارا است، می‌داند. با این تفاسیر در مقطع کنونی این سوال مهم قابل طرح است که ایران باید چگونه با این نیروهای اصلی در سوریه آینده مواجه شود؟ «تجارت» به منظور پی‌گیری این مساله مهم با حسن هانی‌زاده، کارشناس مسائل بین‌الملل گفت‌وگو داشته است.

ایران به کردهای سوریه نزدیک شود

سقوط بشار اسد برای ایران غافلگیرکننده بود
حسن هانی‌زاده در ارزیابی خود از وضعیت سوریه بعد از سقوط بشار اسد تاکید کرد: «سقوط ناگهانی و شتاب‌زده دولت سوریه برای ایران و کل جامعه جهانی غافلگیرکننده بود. بشار اسد طی چند وقت اخیر از محور مقاومت فاصله گرفته بود و به کشورهای عرب منطقه همانند امارات متحده عربی و عربستان سعودی نزدیک شد. حتی اسد پیام‌هایی را از طریق این کشورهای عربی به آمریکا و اروپا ارسال کرد. او در حقیقت فریب بزرگ وعده‌های غرب و کشورهای عربی نزدیک به آمریکا را خورد. به وضوح بشار اسد از محور مقاومت فاصله گرفت و جمهوری اسلامی ایران نیز به وضوح نسبت به این امر آگاه بود. همین امر موجب فاصله‌گیری نیروهای مقاومت از او شد و در نهایت نیز شاهد بودیم که تنها ۱۱ روز توانست در قدرت باقی بماند.»

ایران راهبردی منطقی را در برابر گروههای معارض سوریه اتخاذ کرده است
این کارشناس مسائل منطقه در بخشی دیگر از اظهاراتش تاکید کرد: «در سوریه بعد از سقوط بشار اسد ۳۸ جریان سیاسی و نظامی حضور دارند که مهم‌ترین آن‌ها، هیات تحریر الشام به رهبری ابومحمد الجولانی بود. اکنون می‌توان فضا را بسیار مبهم و غبارآلود ارزیابی کرد. هیات تحریر الشام به دنبال قبضه قدرت است اما سایر گروهها نیز خواهان سهم داشتن هستند. همین امر احتمال وقوع درگیری داخلی میان گروههای معارض را جدی کرده است. یعنی وقوع وضعیتی همانند لیبی بعد از سقوط معمر قذافی.» وی افزود: «در سطحی دیگر رژیم اسرائیل کمر را بر اشغال بخشی از خاک سوریه بسته است. ارتش اسرائیل طی چند روز گذشته ۲۵۰ عملیات انجام داده و بیش از هزار نقطه را هدف گرفته است. اکنون سوریه ساختارهای نظامی و لجستیکی خود را از دست داده است. اما نکته قابل توجه این است که هیات تحریر الشام در برابر تجاوزات رژیم اسرائیل سکوت کرده است. در سوی مقابل این رویه، گروههای معارض در شرایط کنونی با ایران سر ستیز دارند. تا کنون رویکرد ایران تلاش برای ارتباط‌گیری و کاهش موضع ستیزه‌جویانه این گروهها بوده است. ایران به دنبال یک کانال ارتباط‌گیری است تا در وضعیت ناپایدار کنونی منافع خود را پی‌جویی کند. این موضوع اساس درست و منطقی به نظر می‌رسد و بسته به تغییر رفتار گروههای جدید حاضر در سوریه می‌تواند تغییر پیدا کند.»

ایران می‌تواند از طریق کردهای سوریه منافع خود در سوریه جدید را حفظ کند
محبعلی، در بخشی دیگر از اظهارات خود با اشاره به این‌که دیگر بازیگر مهم در صحنه سیاسی سوریه بعد از سقوط بشار اسد، کردها هستند، افزود: «کردهای سوریه همواره نگاه مثبتی به ایران داشته و سابقا نیز ارتباطاتی میان دو طرف برقرار شده است. در ابتدا باید توجه داشت که نیروهای سوریه دموکراتیک (قسد) از سوی ترکیه به عنوان دمشن و تروریست شناخته می‌شوند. آن‌ها نیز با ترکیه و گروههای تحت‌الحمایه‌اش سر ستیز دارند. در چنین وضعیتی ایران می‌توان از کردهای سوریه به عنوان حافظ منافع خود در سوریه جدید و نیز اهرم فشار علیه ترکیه بهره بگیرد. ایران می‌تواند با حمایت از کردهای سوریه فشارها را بر آنکارا افزایش دهد. اکنون وضعیت به‌گونه‌ای است که امکان ارتباط‌گیری مستقیم وجود ندارد اما از طریق اقلیم کردستان، تهران می‌تواند با کردهای سوریه ارتباطات عمیقی بگیرد.»