دوشنبه سیاه بورس؛ سقوط تاریخی شاخص چگونه رقم خورد؟

بورس تهران روز دوشنبه بدترین ریزش تاریخ خود را تجربه کرد و برای دومین روز پیاپی شاهد ریزش سنگین شاخص بود که نشانه ای از هراس گسترده در بازار و عملکرد ضعیف بازارگردانان است.

امروز دوشنبه، ۱۸ اردیبهشت ۱۴۰۱، شاخص کل بورس تهران با کاهش ۱۲۵ هزار واحدی، سنگین‌ترین ریزش تاریخ ۵۶ ساله خود را تجربه کرد تا برای دومین روز پیاپی شاهد خونریزی شدید در بازار سرمایه باشیم.

شاخص کل در پایان معاملات امروز به عدد ۲ میلیون و ۳۱۴ هزار واحد رسید. شاخص کل هم وزن نیز ۳۷ هزار واحد منفی شد و به ۸۰۳ هزار و ۳۲۶ واحد رسید.

فعالان بازار امروز در حالی شاهد سقوط ۵.۲ درصدی شاخص کل بودند که روز گذشته نیز با ۹۵ هزار واحد کاهش، نمره منفی ۳.۹ مقابل عملکرد شاخص کل قرار گرفته بود.

ارزش معاملات امروز ۱۰۳۶۲ میلیارد تومان بود. نماد‌های فولاد، فارس و فملی ۳ نمادی بودند که بیشترین اثر منفی را بر سقوط شاخص کل داشتند.
بازار امروز همچنین شاهد ۴۴ نماد مثبت در برابر ۵۷۷ نماد منفی بود. ۶۹ صف خرید مقابل ۶۷۲ صف فروش تشکیل شد تا علاوه بر خروج ۴.۴ هزار میلیارد تومانی، نزدیک به ۱۴ هزار میلیارد تومان نیز در صف‌های فروش گرفتار شوند.

علت ریزش سنگین بورس چیست؟

تداوم سقوط سنگین بورس در دو روز پیاپی پس از سه ماه رشد قابل توجه آن و شکستن رکورد شاخص کل با رسیدن رکورد تاریخی ۲.۵ میلیون واحد صورت می‌گیرد و همین امر موجب سردرگمی تحلیلگران شده است.

در حالی که برخی انتظار دارند این یک اصلاح موقت و طبیعی باشد، عده‌ای نیز با توجه به جو روانی حاکم شده بر بازار، در پیش بودن ریزش سنگین‌تر را دور از ذهن نمی‌دانند.

سعید اسلامی، کارشناس بازار سرمایه درباره دلایل آغاز ریزش‌های سنگین بازار سرمایه از روز گذشته و ادامه ان تا به امروز در گفتگو با ایلنا اظهار داشت: به طور مرتب در محافل بورسی گفته می‌شد که بازار شبیه به بازار سال ۹۹ شده و ترس عمومی این شباهت به بازار سال ۹۹ در آن دیده می‌شد.

وی ادامه داد: تعداد زیادی از افرادی در چند هفته گذشته سود کرده بودند از واهمه تکرار زیان ماندن در بازار آمادگی این را داشتند که سود‌های به دست آمده را حفظ کنند. رفتار پول‌های بزرگ هم خروج آرام آرام را نشان می‌داد و از سوی سهامداران غیرحرفه‌ای پول جدید در حال ورود به بازار بود.

کارشناس بازار سرمایه گفت: معتقدم به طور مشخحص در اتفاق روز گذشته و امروز در بازار سرمایه نشانه‌های تصمیمات هیجانی دیده می‌شد و به نظر نمی‌رسید که در بازار حباب تشکیل شده باشد. به نظر می‌رسد که تجربه نزدیک به سال ۹۹ و همچنین اتفاقی که در بازار دلار رخ داد و حساسیتی که بازار سرمایه نسبت به  بازار دلار دارد، باعث شد که بورس دچار تنش موقتی شود.

از سوی دیگر، اقتصاددانانی همچون احمد جانجان، تقصیر را به گردن دولت می‌اندازند. او در توییتر خطاب به وزیر اقتصاد نوشت: «اجبار کد‌های حقوقی (مدیران دولتی) به فروش سهام یعنی شما ایده‌ای برای سیاست‌گذاری اقتصادی توسط ابزار‌های پولی-مالی ندارید و این یعنی مداخله غیرقانونی!»

صادق الحسینی، تحلیلگر و نویسنده، هم نظری مشابه جانجان دارد و با کنایه به مجید عشقی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار تهران، نوشت: «نتیجه مدیریت عشقی امام‌صادقی‌ها در بورس: بازارگردان‌ها و شرکت‌ها را مجبور کرده‌اند فقط فروشنده باشند!»

این استاد دانشگاه در واکنش به برخی تحلیل‌ها و اخبار مبنی بر نقش مدیران سازمان بورس در وضعیت فعلی و دستکاری بازار، گفت: من چنین احتمالی را بعید نمی‌بینم. شما بروید نگاه کنید ببینید چه کسانی صف فروش را درست کردند؟ چه کسانی مردم را به وحشت انداختند تا صف فروش شکل بگیرد؟

بورس تعطیل می شود؟

کاهش بیش از ۵ واحدی شاخص کل باعث شده است که برخی مدعی شوند طبق قانون بورس باید تعطیل شود و شورای عالی بورس تشکیل جلسه دهد. اما به نظر نمی‌رسد که این ادعا درست باشد.

طبق قانون، سازمان بورس و اوراق بهادار مجاز است در صورت وقوع شرایط اضطراری و در راستای حمایت از حقوق و منافع سرمایه گذاران و حفظ بازار شفاف، منصفانه و کارا، دستور تعطیل و یا توقف تمام یا بخشی از معاملات هر یک از بورس‌ها یا بازار‌های خارج از بورس را حداکثر به مدت سه روز کاری صادر نماید و یکی از موارد شرایط اضطراری زمانی است که ارزش بازار بورس یا بازار خارج از بورس طی مدت حداکثر یک روز کاری به میزان ۵ درصد کاهش یا افزایش داشته باشد.

آنچه در این مواد مهم است این است که هیچ الزامی برای تعطیلی بورس وجود ندارد، بلکه سازمان بورس «مجاز است» که بازار را تعطیل کند یا تمام یا بخشی از معاملات را متوقف کند./پارسینه